بررسی نقش گسست و پیوست در زنجیرة گفتمانی غزل های روایی حافظ (رویکرد نشانه - معناشناسی)

با توجه به ابعاد عمیق و پیچیده شعر حافظ تا کنون تحلیل های متفاوتی در باب ساخت معنایی غزلیات او مطرح شده است. بررسی ساختاری غزل ـ روایت های حافظ نشان از آن دارد که نه تنها ابیات مختلف یک غزل گسسته و جدا از هم نیست بلکه در یک زنجیره پیوستاری و پویا نمود می یابد. انسجام معنایی این دسته از غزلیات و ساخت روایی آن زمینه را برای تحلیل نشانه ـ معناشناسانه آن فراهم می کند. برای شناخت بهتر مناسبات درونی غزل ـ روایت ها و تبیین گسست ها و پیوست های درونی آن، توجه به ساختار روایت ضروری می نماید. گفتمان شناختی پرکاربردترین نوع گفتمان در این دسته از غزلیات است. تحقق بعد شناختی در غزل های روایی حافظ با بسط گفتمانی همراه است. حضور شخصیت هایی همچون پیر مغان، رند، ساقی، مغبچه و ... زمینه ایجاد گسست های عاملی را فراهم می کند. انفصالهای زمانی (با کاربرد فعل گذشته یا قیودی مانند دوش، نیم شب و ...) و مکانی (مسجد، صومعه، میخانه، خرابات و ... ) نیز در این دسته از غزلیات فرایند معناسازی را پیش می برد. البته در بسیاری موارد گسست های شناخت محور با گونه احساسی همراه می شود. در این دسته از غزلیات حضور جسمانی معشوق جریانی حسی ـ ادراکی را به دنبال دارد که شوشگر را با جریانی از احساسات مواجه می کند و با این وصف تعامل پایداری بین گونه های  شناختی و عاطفی در غزل برقرار می شود. با در نظر گرفتن زیرساخت ابیات و گذشت از گسست های شناخت محور، روایت در نهایت به یک صورت پیوستاری می رسد و این گسست ها خللی در انسجام معنایی شعر ایجاد نمی کند.